Prof. Şerif Mardin'e göre, Erdoğan neden hep kazanıyor?

Neden hep Erdoğan kazanıyor?

Prof. Şerif Mardin: Erdoğan ?sınıf kültür ve din' ögeleri ile kazanıyor

Prof. Şerif Mardin ?Erdoğan neden hep kazanıyor, karşısındakiler neden kaybediyor? sorularını şöyle yanıtladı: ?Hem sınıf hem kültür hem din... Başbakanımız bütün bu öğelerin birleştiği bir yerden çıkmış olan birisi, bence onun için kazanıyor. Karşısındakiler ise böyle bir karışımın Türkiye'nin kültürü olduğunu anlamadıkları için kaybediyor?

ahalle baskısı' kavramını ortaya atan sosyal bilimlerin önde gelen ismi Prof. Dr. Şerif Mardin dün akşam NTV'de Ruşen Çakır ile Mirgün Cabas'ın sunduğu ?Yazı İşleri Özel? programına konuk oldu. Prof. Mardin, referandum sonrası ortaya çıkan tabloyu yorumladı. İşte sorular ve Mardin'in yanıtları:

* Mirgün Cabas: Kıyılar referandumun ardından muhafazakar olarak adlandırılıyor. Kıyılara muhafazakar demek doğru mu?

Şerif Mardin: Muhafazakar olan, tutucu olan, modern Türkçesi olan şeyleri tutmak isteyen ve değiştirmek istemeyen kişi. Burada kimler neyi tutmak istiyor onu araştırmak lazım. Ege sahillerinin siyasi açında niçin ilerici olduklarını belki Demokrat Parti'nin köklerinden aramak lazım. Ekonomi orada daha çabuk geliştiği için mi? O zaman Marksist anlamda çok ilerici olmayacağız ama bir çok ilerici özellikleri ortaya çıkarak bir parti olarak Demokrat Parti'nin ilerici olduğunu söyleyebiliriz.

* Ruşen Çakır: Bu bölgeler De- mokrat Parti'yi var eden bölgeler. İktidar partisinin bugün en büyük referanslarından birisi Demokrat Parti. Milli Görüş hareketinden ziyade Menderes.

Şerif Mardin: Demokrat Parti'nin sosyal kökeni ile Ak Parti'nin sosyal kökeni başka yerlerden geliyor. Oranın ideolojisini kendisine mal etmek istiyor. O ?stereotip'in (Sosyal bir grubun içinde olan ve içinde bulunduğu grubu en iyi temsil eden özellikleri taşıyan, örnek gösterilebilecek kişi) kendi stereotipi olduğunu anlatmak istiyor. Yaptığı iş bakımından Ak Parti'ye aferin denebilecek şeyler var fakat stereotip olarak bu işi kendine mal etme şeklini ben anlamıyorum. Menderes'in sosyal yapısı Ak Parti'nin kurucusunun sosyal yapısı mıdır?

Karizma-kültür karışımı

* Mirgün Cabas: Hep soruluyor niye hep Erdoğan kazanıyor diye.

Şerif Mardin: Bunun tek bir cevabı yok. Bir sınıf meselesi var fakat karışık bir konu. Hem sınıf meselesi hem muhafazakarlık diyebileceğimiz bir şey var. Onların yan yana olduğu bir durumu tasavvur edemez miyiz? İki üç sebepten meydana geldiğini düşünemez miyiz? Erdoğan'ın karizmasının kültürel kökenleri ile karışan tarafı var. Onun da etkisi var. Karizması ve aynı zamanda çocukluktan beri çok iyi bildiği kültürün karışımı. Dindar kesim belirli bir sınıftan gelen kesim hepsi kesişen öğeler.

* Mirgün Cabas: Onun da bir mahalle baskı altında yetiştiğini ve geleneksel olarak maruz kaldığı şeyin takipçisi olduğunu söyleyebilir miyiz?

Şerif Mardin: Katılıyorum yalnız mahalle baskısını kullandığımız zaman o kelimenin içinde onu yapılandıran meydana getiren alt bölümler var. Onun için hem sınıf hem kültür hem din bunların hepsinin iç içe geçen bir bütün meydana getirdiklerini ve onun için hep kazandığını düşünüyorum. Tek bir etken dolayısıyla kazanmıyor.

* Ruşen Çakır: Karşısındakiler neden kaybediyorlar?

Şerif Mardin: Bu karışımdan çıkmış olmak, bu karışımı kullanmak diye bir şey var. Başbakanımız bütün bu öğelerin birleştiği bir yerden çıkmış olan birisi, bence onun için kazanıyor. Karşısındakiler de böyle bir karışımın Türkiye'nin kültürü olduğunu hiç anlamadılar. Onun için kaybediyorlar. Bizim başbakanımız bütün bu öğelerin birleştiği bir yerden çıkmış olan birisi bence onun için kazanıyor. Bu karışım Türkiye'ye mahsus bir kültür meydana getiriyor ama içinden çıkmak kafi değil o kültürü kullandığınız zaman siyasetçi oluyorsunuz Türkiye'de ve kazanıyorsunuz.

* Ruşen Çakır: Erdoğan isminden eski bir öğrencinize geçsek. Deniz Bey uzun yıllar Türk solunda liderlik yaptı ve belli bir yerden ötesine gidemedi. Özellikle Erdoğan'a karşı girdiği seçimlerde hep kaybetti.

Şerif Mardin: Halk Partisi'nde bazı kimseler var ki bu kültür kökenini çok iyi anlıyorlardı. Onun için kazandılar ve sonra da önceden kestiremedikleri sebepten kaybettiler. Turan Güneş hem Türkiye'nin izah etmeye çalıştığım kültür birikimini çok iyi bilen fakat aynı zaman Paris'te doktorasını yapmış birisi. Bunların ikisini birleştirecek birisi Halk Partisi'nde çıkmadı. Deniz Baykal böyle değildi. Ben kendilerinin birikimi çok iyi bilmediğim için olmayabilir diyorum. Turan Güneş'in elit kültürü üzerinde olan gücü Halk Partisi'nde çok az kimsede gördüm. Ecevit iyi bir insandı. Halka karşı popülist olan tarafının iyi insan tarafı ile bir ilişkisi olduğunu sanıyorum. Erdal İnönü son derece akıllı ve tedbirli bir insandı. Fakat Turan Güneş'te olan halkı anlama birikimi yoktu. O şahsiyet Turan Güneş'te vardı, Ecevit'te vardı.

Başkanlık bölünme yaratır

* Mirgün Cabas: Referandumun ardından başkanlık tartışması başladı. Başbakan'ın kafasında başkanlığı getirmek ve ilk başkan olmak mı var?

Şerif Mardin: Başkanlık sistemi ile ilgili Türkiye'nin istikbaline düşündüğüm bir şey var, o da bu halk oylaması iki seviyede de olunca Türkiye'de ayrılmalar olur eski siyaset olduğu gibi kalmaz. Hem meclisi hem cumhurbaşkanı halk seçerse sorun çıkar. Bir işi beraber yapamama sorunu ortaya çıkartır. Orada ayrılmalar bölünmeler olabilir

* Mirgün Cabas: Çoğunluk başkanlık sisteminin bir sultan rejimi olmasından endişe ediyor.

Şerif Mardin: Güç yoğunlaşması Türkiye'de her zaman vardır. Ama siyasi olarak sonucun bu şekilde daha ağır basacağını sanıyorum. Türkiye'de çok kişi kendisini padişah sanarak işler yapmıştır. Son zamanlarda otoriter eğilimler görüyoruz. Padişahçı demek anlamına gelmez ama otoriterliğin kendine mahsus gelişimi var. Türkiye'de böyle kişilerden korkulmak lazım. Fakat bundan önce başka şeyler olacaktır. Padişah adayları arasında bölünmeler olacaktır.

* Ruşen Çakır: Erdoğan'ın kafasında parlamenter sistemin zayıflatılıp yeni bir anayasayla birlikte başkanın iyice öne çıkması... Böyle bir durumda rekabet oranı azalmaz mı?

Şerif Mardin: Onu yapmaya çalışırsa ne olacağını düşünelim. Kendisinin hedefinin o olduğu anlaşıldıktan sonra siyasi durumun aynı kalacağını düşünmüyorum. Yardımcılarının olması lazım, rakiplerinin olmaması lazım. Türkiye'de dini bir rengi olan partilerin içindeki rekabetin neler yarattığını gördünüz. Bu neden başka partilerde olmasın.

* Ruşen Çakır: Karşısına kazanabilecek çapta bir lider çıkma potansiyeli görüyor musunuz Erdoğan'ın?

Şerif Mardin: İhtimal az gibi geliyor bana. Lider var teşkilat var. Liderle teşkilat birlikte kazanırlar.